Alicia L. Bruzos GENETISTA. ACTUALMENTE EN LA UNIVERSIDAD DE CAEN NORMANDIE (FRANCIA)
María Pedreda
Durante máis dun século, os investigadores estiveron observando ou copiando as habilidades das criaturas do océano para curarnos mellor. Concedéronse nada menos que trece premios Nobel de medicina ou de química por traballos baseados en organismos acuáticos. En 1882, un zoólogo que estudaba as larvas de estrelas de mar descubriu o fenómeno da fagocitosis, a capacidade dalgunhas células de inxerir bacterias ou outras partículas para defendernos. Aínda que non fai falta irse tan atrás. No 2008, o premio Nobel de medicina outorgouse aos investigadores que extraeron unha proteína verde fluorescente dunha medusa. Esta proteína é unha das ferramentas máis utilizadas en ciencia porque nos permite ver procesos previamente invisibles, como a diseminación das células cancerosas ou o desenvolvemento da enfermidade de alzhéimer. O mecanismo iónico de como se inician e transmiten os potenciais de acción nas neuronas descubriuse experimentando con luras e entendemos mellor o ciclo celular grazas ao estudo de ovos de ourizos de mar.
Doutra banda, máis de mil compostos illados de organismos mariños teñen actividade antiviral ou anticancerosa. É o exemplo dunha substancia que ataca a tumores que investigadores españois extraeron dunha ascidia que se atopa en augas pouco profundas do arquipélago balear. Actualmente sintetízase no laboratorio e está homologada como tratamento contra certos cancros do sangue. O futuro dos analxésicos tamén podería vir do fondo do mar grazas ao veleno paralizante dun pequeno caracol que vive nas augas cálidas do Caribe. Un derivado do seu veleno demostrouse que é máis eficaz que a morfina e con menos efectos secundarios.
Dado que se ensina pouca ou ningunha historia dos descubrimentos, xeralmente pásanse por alto as contribucións dos organismos mariños nos avances científicos. Con todo, non debemos esquecer que o océano é o berce da vida no noso planeta e que segue sendo o fogar dunha cantidade de vida extremadamente diversa. O estudo dos animais mariños pode parecer pouco relevante dado que non vivimos no océano, pero, como vimos nos exemplos anteriores, poden ser a clave para entender ou tratar unha enfermidade.
Desde hai xa un tempo, entender as bases moleculares do cancro é un dos grandes retos da comunidade científica. Casualmente, algúns bivalvos mariños como berberechos, ameixas e mexillóns padecen un cancro moi peculiar, un cancro que se volveu contaxioso. Estes días, investigadores galegos e americanos, publicamos dous estudos independentes sobre a xenética destes cancros en bivalvos mariños. Entre outros achados, descubrimos que algunhas mutacións deterioraron o xenoma das células tumorales e que as células de cancro rouban mitocondrias ás células sas. No laboratorio seguiremos estudando o cancro dos berberechos para entendelo mellor e a ti convídoche a mergullarche no mundo da investigación da vida mariña.
Confraría Pescadores Cedeira 